Milliyet Gazetesi'nden Ebru Sungur'un haberine göre Kovid-19 salgınının hakimiyet altına alınabilmesi için tüm dünyada #evdekal çağrıları yapılıyor. Türkiye’de de bu mevzunun üzerinde ehemmiyetle duruluyor. Bununla beraber insanların konutlarından çıkmamaları, ekonomiyi yavaşlatıyor.

Bu süreçten en fazla etkilenen kesimlerin başında esnaf ve onların yanında çalışan yurttaşlar geliyor. Kimi iş kollarının yavaşlayan ekonomiyle beraber işleri eksilirken kiminde de işler tamamen durdu. Çünkü kahvehaneler, kafeler, kuaförler vs. insanların sosyal mesafeyi gözetmelerini sağlamak emeliyle kapatıldı, lokantalarda masada servis durdu, yalnızca sipariş ya da ‘gel al’ hizmeti veriliyor.

1.9 milyon işyeri 

Devlet gerek alınan sıhhat tedbirleri neticesinde işleri duran, gerekse de ekonominin yavaşlamasından negatif etkilenen minik esnafa yardım olmak emeliyle bir dizi adım attı.

Öncelikle Türkiye genelindeki 1.9 milyon esnaf mücbir neden kapsamına alındı. Böylece giderlerinin en ehemmiyetli girdisi olan aidat ve SGK ödemelerinin tamamı ertelendi.

İstihdam korunuyor 

Kısa çalışma tahsisatından faydalanma şartlarına elastiklik getirildi. Esnafın da bu olanaktan faydalanmasının önü açıldı. Ayrıca Hazine dayanaklı finansman koliyi devreye alındı.

Halkbank’ın sağladığı bu krediden faydalanmak isteyen esnafın yalnızca TC kimlik numarası ve oda kaydı dokümanını sunarak tek imzayla müracaat yapması yeterli oluyor. Tüm bu temkinlerin ana emelinin istihdamın korunması olduğunu vurgulayan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, geçtiğimiz günlerde yaptığı söylemede, “Şirketlerimiz lütfen, emekçi çıkarmak ya da çalışanlarını fiyatsız izine çıkarmak yerine kısa çalışma tahsisatına müracaat etsin. Böylece yurttaşlarımızın ücret almaya devam etmesini sağlayalım” dedi.

İşte Kovid-19 sürecinde esnaf için söylenen ihtiyatlar ve adım adım bunlardan faydalanma yolları...

25 bin lira kredi 25 bin lira kartta 

Halkbank, bugüne kadar faiz dayanaklı kredilerden faydalanmamış olan tüm esnafa 25 bin lira nakit kredi ve 25 bin lira ticari kart yardımı veriyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı da Halkbank’ın “Esnaf Yardım Koliyi”ne katkı sağlıyor. Böylece esnafa firma kredisi ve Paraf Esnaf Kart mahsulleri sunuluyor.

Adım adım yardım 

Hazine ve Maliye Bakanlığı faiz dayanaklı firma kredisinden esnaf ve sanatkar odalarına kayıtlı esnaf ve artistler faydalanabilecek. Müracaatlarda TC kimlik numarasını ve aidat levhasını bildirmek gerekiyor. Banka esnafın oda kayıt sicil dokümanını online olarak kendisi denetliyor. Müracaatlar https://www.halkbankkobi.com.tr/EsnafKredisi.aspx adresinden de yapılabiliyor.

Firma kredisinin limiti 25 bin lira. 36 ay vadeli kredide 6 aya kadar da ödemesiz yarıyıl var. Kredinin faizi yüzde 4.5 seviyesinde bulunuyor. Esnaf ve artistlere mülk ve hizmet alımlarında taksitli ve vadeli harekât yapabilecekleri, çek ve bono operasyonlarını reelleştirerek nakit akışlarını tertip edebilecekleri, çalıştıkları tedarikçilerden avantajlar sağlayabilecekleri 25 bin liraya kadar limitli Paraf Esnaf Kart da belirlenebilecek. Paraf Esnaf Kart’ın 3 ay ödemesiz yarıyılı, 12 aya kadar da vadesi bulunuyor.

Özgür işe mücbir neden 

Devlet, ticari, tarımsal hasılat sahibi ve özgür iş erbabı 1.9 milyon yurttaş için Kovid-19’u mücbir neden saydı. Bu alanlarda faaliyet gösterenlerin aidatları 6 ay ötelendi. Mücbir neden, mesul veya borçlunun dışında alana gelen, borcun ihlâline kaçınılmaz biçimde yol açan, öngörülmesi ve karşı konulması olası olmayan inanılmaz vaka demek.

Adım adım öteleme 

Mücbir nedenden faydalanacak özgür iş erbabı arasında milletle ilişkiler, çiftçi, terzi, manav, avukat, mali müşavir, mimar, mühendis, eczacı, hekim, mimar, mühendis, diş doktoru gibi tüm kazanç ödentisi mükellefleri bulunuyor. Ayrıca mücbir nedenden yararlanacağı duyurulan 16 sektör arasında yer alan perakendenin de büyük kısmı esnaftan oluşuyor. Bunlar arasında market, bakkal, büfe, dondurmacı, tuhafiye, kasap, hırdavat, konut aletleri satışı, mobilyacı, kırtasiyeci, pabuççu, kuyumcu, hazır giyim satışı, pazarcı, balıkçı, çiçekçi, fırıncı, pastaneci gibi onlarca iş kolu yer alıyor. Mükellefler, mücbir neden kapsamında olup olmadıklarını, işyeri faaliyet kodlarını internet aidat dairesine girerek görebiliyorlar.

Faaliyeti mücbir neden gerektirdiği halde, kodu bu vaziyet kapsamında olmayan esnafın, hak kaybına uğramamak için bağlı olduğu aidat dairesine ana faaliyet mevzusu olan sektörü bir arzuhal söyleyip kendisini mücbir neden hali kapsamına aldırması olası. Tüm bu mükellefler nisan, mayıs ve haziranda muhtasar ve Katma Değer Vergisi bildirilerine ait ödemeleri 6’şar ay sonra ödeyebilecek. Nisan, mayıs ve haziran aylarında verilmesi gereken muhtasar ve Katma Değer Vergisi bildirileri 27 Temmuz’a ertelendi. İçişleri Bakanlığı genelgesi sonrası, 65 yaşın üzerinde olması ya da kronik rahatsızlığı bulunması sebebiyle caddeye çıkamayacak olan aidat mükelleflerinin tebliğ ve ödemeleri de yasağın sonuna kadar ertelendi.

1 karakter işyerine de kısa çalışma tahsisatı 

Kovid-19 temkinleri kapsamında çıkarılan torba yasa ile kısa çalışma tahsisatının kapsamı genişletilerek bu tahsisattan faydalanma şartları esnetildi. Böylece esnaf ve sanatkarların da bu tahsisattan yararlanmasının önü açıldı. Bu tahsisat, ismine müracaat etilen emekçinin brüt ücretinin yüzde 60’ına kadar devlet tarafından karşılanmasını sağlıyor. Kısa çalışma tahsisatından faydalanmanın esnafa soluk aldıracağını belirten TESK Başkanı Bendevi Palandöken, “Hiç kimse ‘kısa çalışma tahsisatından ben faydalanamıyorum’ diye karar vermesin. Hasar gören, işyerini kapatan her esnaf kesinlikle danışsın” dedi.

Adım adım tahsisat 

Kovid-19 temkinleri kapsamında işyerindeki haftalık çalışma müddetlerini geçici olarak en az üçte bir oranında eksilten veya kesintisizlik şartı aranmaksızın işyerinde faaliyetini tamamen veya kısmen en az dört hafta zamanla durduran esnaf kısa çalışma ödeneğinden yararlanabiliyor. Müracaatlar işyerinin bulunduğu şehirdeki İş-Kur’a yapılıyor. İş-Kur’un internet sitesinin girişinde kısa çalışma tahsisatına ait manipülasyon mevcut. Bu manipülasyonu izleyerek müracaat formlarına ve bu formun sevk edileceği e-posta adreslerine erişiliyor. Tahsisattan 3 ay zamanla yararlanılıyor.

Tahsisat sadece 1 bireyin faaliyet gösterdiği işyerleri için de geçerli. Kısa çalışma tahsisatına hak kazanmak için işsizlik sigortası hak etme şartlarının yerine getirilmesi, kısa çalışma başlama tarihinden evvelki son 60 gün hizmet akdine tabi olanların son üç sene içinde 450 gün sigortalı olarak çalışması ve bu bireylerin işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekiyor. Bu şartı taşımayanlar da kısa çalışma vaktini geçmemek üzere son işsizlik tahsisatı hak sahipliğinden kalan vakit kadar kısa çalışma ödeneğinden faydalanabiliyor. Çalışanları ismine kısa çalışma tahsisatına müracaat eten esnafın arzının pozitif karşılanması için bu yarıyılda emekçi çıkarmaması koşulu aranıyor.